Familienaam en persoonsnaam


Kleine naam
Van Drie is een 'kleine naam'. Dat is geen belediging aan het adres van de dragers van die naam. Zo noemen genealogen een naam met betrekkelijk weinig naamdragers. Bij de Volkstelling die in 1947 in Nederland werd gehouden droegen 587 personen de naam 'Van Drie'. Zestig jaar later was het aantal bijna verdubbeld tot 1.118 naamdragers.


De spreiding van de familienaam Van Drie in 2007 volgens de Nederlandse Familienamenbank

Oorsprong en spreiding
De familienaam vindt zijn oorsprong in het buurtschap Drie op de Veluwe, tussen Ermelo en Garderen. Zoals de spreidingskaart laat zien wonen de meeste naamdragers nog steeds in de buurt van Drie, op de Veluwe en in Eemland. Nijkerk telde in 2007 de meeste naamdragers: 123, gevolgd door Amersfoort met 102 en Barneveld met 81. Samen zijn ze goed voor bijna één derde van de naamdragers Van Drie.

Zes stammen
Met zo weinig naamgenoten zou je kunnen veronderstellen dat iedereen die Van Drie heet tot dezelfde familie hoort. Maar dat is zeker niet het geval. De nu levende naamdragers zijn in te passen in zes verschillende stammen. Die zijn naar het zich nu laat aanzien niet in mannelijke lijn aan elkaar verwant.
Dat is op zichzelf niet zo verwonderlijk Van Drie is een zogenaamde herkomstnaam. Door de tijd heen hebben zich personen uit het buurtschap Drie elders gevestigd, die in hun nieuwe omgeving de toenaam Van Drie kregen. Soms zien we deze toenaam pas in de geschreven bronnen terug bij hun kinderen of kleinkinderen.
De toenaam Van Drie kan één generatie gedragen zijn, soms langer, om na enkele generaties uit te sterven. In zes gevallen is de naam Van Drie tot vandaag de dag doorgegeven.

Oorsprong in achttiende eeuw
De oorsprong van de naam van alle zes de nog groeiende en bloeiende stammen Van Drie ligt in de achttiende eeuw of het begin van de negentiende eeuw. Tot de invoering van de burgerlijke stand, in het grootste deel van ons land in 1811, hadden de meeste inwoners van de Veluwe geen vaste familienaam. Ze droegen een patroniem, of ´vadersnaam´.
Mijn voorvader Wouter Cornelissen bijvoorbeeld, was een zoon van Cornelis Jansen. Hij werd in 1753 in Drie geboren, verhuisde in het laatste kwart van de achttiende eeuw naar de omgeving van Amersfoort, waar hij ´Van Drie´ ging heten. De stam Wouter Cornelissen van Drie is tot nu toe de enige die terug te voeren is tot een voorouder die in het buurtschap Drie woonde. De oudst bekende naamdragers van de andere stammen woonden in Amersfoort, Putten en Nijkerk.

Stabilisatie en fixatie van namen 
Na de invoering van de burgerlijke stand duurde het op de Veluwe nog enkele decennia voordat de namen stabiliseerden en onveranderd werden doorgegeven aan volgende generaties. De ene keer kom je iemand dan in een geboorteakte tegen met alleen het patroniem Harmen Jansen, de volgende keer als Harmen van Drie.

(Gepubliceerd 29 januari 2016)

3 opmerkingen:

  1. Leuke blog, Rob!
    Drie al in Van der Aa opgezocht? Wie weet in de Drieberg heeele verre voorouders ;-)

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dank voor je reactie Jaap. Van der Aa geeft niet veel informatie (5 huizen 30 inwoners). Ik ben bezig met reconstructie bewoners en bewoning op basis kadaster '1832' en bevolkingsregister Ermelo. Dat is een leuke exercitie.

      Verwijderen